Selen w żywieniu bydła
21.09.2020
Selen należy do mikroelementów mających istotny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego oraz rozrodczego bydła. Odgrywa kluczową rolę w profilaktyce chorób i stanów patologicznych, takich jak zatrzymanie łożyska, zapalenie macicy czy torbielowatość jajników. Ponadto jest ważnym składnikiem w leczeniu mastitis, czyli zapalenia wymienia. Niedobory selenu wiążą się także z takimi problemami jak niepłodność u krów w wieku rozrodczym.
Selen – dawkowanie u bydła
Pomimo szeregu funkcji, jakie selen pełni w organizmach przeżuwaczy, nie wolno zapominać, że pierwiastek ten podawany w zbyt dużych ilościach może okazać się toksyczny. Z tego względu należy ściśle kontrolować jego dzienną dawkę. Nadmierna podaż selenu może skutkować utratą apetytu, zapaleniem racic czy kulawizną, a w dłuższej perspektywie prowadzi do śmierci zwierzęcia.
Optymalna dawka tego pierwiastka wynosi 0,1–0,3 mg na kilogram suchej masy paszy na dzień. Z kolei o dawce toksycznej można mówić powyżej 0,5 mg na kilogram suchej masy paszy. Różnica ta jest zatem naprawdę niewielka. W dodatku należy wziąć pod uwagę selen, który naturalnie występuje w roślinach. Z tego powodu wyliczoną matematycznie dawkę w praktyce się obniża. Przykładowo, zakładając dzienne spożycie przez krowę suchej masy na poziomie 25 kg, dawka selenu powinna wynieść 7,5 mg. Jednak w rzeczywistości zaleca się stosowanie u wysokowydajnego bydła dawek na poziomie 3–5 mg dziennie.
Drożdże selenowe w dodatkach paszowych
Unia Europejska ściśle reguluje, w jakiej formie selen może być stosowany w dodatkach paszowych. Obecnie dopuszczone do użytku są drożdże selenowe oraz selenin i selenian sodu. Przykładem preparatu powstałego z wykorzystaniem dezaktywowanych drożdży jest Alkosel®. Wytwarzany jest on na drodze fermentacji drożdży Saccharomyces cerevisiae NCYC R397 o specyficznych właściwościach metabolicznych. Drożdże te wyjątkowo wydajnie pobierają selen nieorganiczny z pożywki hodowlanej, a następnie wykorzystują go przy syntezie organicznych związków wbudowywanych w struktury komórkowe, takich jak selenometionina, selenocysteina oraz selenoproteiny.
Konieczność uzupełniania diety bydła w selen wiąże się z brakiem akumulacji dużych ilości tego pierwiastka przez rosnące w Polsce rośliny. Jednak dzięki temu w praktyce nie występuje ryzyko jego przedawkowania. Stosowanie dokładnie przebadanych i certyfikowanych produktów, takich jak ww. Alkosel® pozwala na dokładną kontrolę dawkowania i utrzymanie optymalnej dawki selenu w diecie bydła.