Kolibakterioza trzody chlewnej

Istnieją dwie, główne grupy chorobotwórczych E. coli: jelitowa patogenna E. coli (IPEC), związana z infekcjami przewodu pokarmowego, oraz pozajelitowa patogenna E. coli (ExPEC), związana z infekcjami pozajelitowych miejsc anatomicznych (np. sepsa, infekcje układu moczowego).
Producenci trzody chlewnej napotykają na ogromne problemy w praktyce hodowlanej, z których jednym z najważniejszych są infekcje bakteryjne, ze szczególnym uwzględnieniem Escherichia coli   i związane z nimi zachorowalności i śmiertelność.
Patogenne szczepy E. coli są przyczyną chorób świń nazwanych kolibakteriozami. Możemy wyróżnić główne typy schorzeń, które wykazują specyficzność występowania względem grupy i wieku zwierząt.

Narażenie na infekcje wywołane przez E.coli jest wysoce krytyczne od pierwszych dni życia prosiąt. Zakażenie nowonarodzonych prosiąt jest spowodowane nagłą ekspozycją na bakterie na skórze matki, w środowisku porodówki i innych prosiąt. Drugim potencjalnie niebezpiecznym etapem rozwoju jest rozpoczęcie żywienia prosiąt paszą lub karmienie preparatami mlekozastępczymi. Słabo rozwinięty układ pokarmowy może być narażony na złej jakości pasze, a niedobór przeciwciał odpornościowych na bakterie chorobotwórcze wywołuje choroby biegunkowe. Trzeci newralgiczny moment to kilka pierwszych dni po odsadzeniu. Prosięta przestają otrzymywać matczyne przeciwciała z mleka, są poddane dużemu stresowi środowiskowemu czemu może towarzyszyć brak apetytu- stają się podatne na rozwój patogennych E. coli. Bakterie szybko i efektywnie kolonizują nabłonek jelita cienkiego, zwierząt, wytwarzając jeden lub więcej rodzajów toksyn. Zaburzenie równowagi mikroflory jelitowej oraz obecność enterotoksyn E.coli  skutkuje pojawieniem się biegunki i może wystąpić zarówno u pojedynczych prosiąt, jak i całych miotów. Ciężkie przypadki skutkują  odwodnieniem, apatią, spowolnieniem tempa wzrostu i wysokim wskaźnikiem upadków.

Choroba obrzękowa prosiąt odsadzonych  (ED- edema disease) może wystąpić jednocześnie z biegunką poodsadzeniową. Są to dwa typy schorzeń wywołane przez dwa różne patotypy Escherichia coli. Biegunka poodsadzeniowa występuje zazwyczaj w pierwszych dniach po odsadzeniu, natomiast choroba obrzękowa rozwija się dopiero 1-2 tygodnie później.  Wykazuje się, że za występowanie biegunki poodsadzeniowej odpowiedzialne są szczepy enetrotoksyczne i enetropatogenne E.coli (ETEC i EPEC) wytwarzające endotoksyny, które zmieniają homeostazę jelit i powodują zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, co prowadzi do wystąpienia biegunki.  Natomiast za występowanie objawów klinicznych choroby obrzękowej odpowiadają shigatoksyczne E. coli (STEC). Uwalniana przez bakterie toksyna powoduje znaczne zmiany w tkankach śluzówki żołądka i jelit, uszkadza naczynia krwionośne, co prowadzi do obrzęków w różnych częściach ciała (mózg, powieki, twarz, krtań, krezka okrężnicy) i nagłego pojawienia się objawów neurologicznych. Charakteryzuje ją również znacznie wyższa śmiertelność niż w przypadku biegunki poodsadzeniowej.

Kolibakteriozy mogą dotykać również inne grupy świń, tuczniki i lochy. Endotoksyny patogennych szczepów E.coli pozajelitowych (ExPEC) odpowiedzialne są za zapalenie gruczołu mlekowego (mastitis), wywołują zaburzenia laktacji prowadząc do występowania bezmleczności poporodowej u loch karmiących.  Wyróżnia się także bakterie E.coli wywołujące posocznicę oraz zakażenia układu moczowego. 

Kolibakteriozy powodują  znaczne straty ekonomiczne hodowców z powodu wysokiej śmiertelności, kosztów poniesionych na leczenie, słabych wyników produkcyjnych, zwiększonego zużycia paszy.

Zła bioasekuracja, niewłaściwe żywienie, nieprawidłowe postępowanie w pierwszych tygodniach życia z prosiętami naraża zwierzęta na chorobotwórcze bakterie E.coli i inne infekcje towarzyszące, w różnych okresach wzrostu. Uzyskanie wysokich wyników produkcyjnych i ograniczenie występowania problemów  jest możliwe przy utrzymywaniu dobrego stanu zdrowotnego świń.

Zapewnienie odpowiednich warunków zwierząt hodowlanych jest możliwe dzięki wspieraniu ich naturalnej odporności. Poprawa zdrowotności opiera się na wielowarstwowych mechanizmach obronnych, które zapobiegają powstaniu infekcji bakteryjnej.

Należy zadbać o poprawę funkcjonowania przewodu pokarmowego, wydzielania soków trawiennych, ograniczyć możliwość rozwoju mikroorganizmów chorobotwórczych, zapewnić utrzymanie integralności jelit.

W dobie ograniczenia stosowania antybiotyków i coraz większej popularyzacji chowu bezantybiotykowego, poszukuje się nowoczesnych rozwiązań żywieniowych, które zapewnią utrzymanie wysokich wyników produkcyjnych, bez strat dla hodowców, wraz z zachowaniem wysokiego statusu zdrowotnego zwierząt.

Sytuacja ta związana jest z coraz większą świadomością potrzeby ochrony skuteczności antybiotyków oraz presją konsumenta na zakup wysokiej jakości, naturalnej, zdrowej żywności.

Skutecznym i coraz bardziej powszechnym rozwiązaniem jest zastosowanie wysokiej klasy produktów fitogenicznych, dodatków i mieszanek paszowych, bogatych w roślinne substancje roślinne takie jak: olejki eteryczne, alkaloidy, garbniki, fenole. Odpowiednio dobrane kompozycje zmikronizowanych roślin zielarskich i przyprawowych stanową źródło składników aktywnych wykazujących właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Wyselekcjonowane fitoncydy (w tym fitoaleksyny), które działają synergicznie, w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego wspierają, wzmacniają i wspomagają naturalną odporność zwierząt.

Jeżeli jesteś zainteresowany szczegółami badań prowadzonymi nad nowoczesnymi rozwiązaniami fitogenicznymi w produkcji zwierzęcej zapraszamy Cię do zapoznania się z zakładką #ADIFAKTY lub kontaktem z przedstawicielem firmy AdiFeed®.

Bibliografia:

1. Luppi A.; Swine enteric colibacillosis: diagnosis, therapy and antimicrobial resistance; Porcine Health Management 2017, 3:16.
2. Starčič Erjavec .; The Universe of Escherichia coli. Introductory Chapter: The Versatile Escherichia coli; IntechOpen 2019 1-16.
3. Xu et al.; Overall assessment of antibiotic substitutes for pigs: a set of meta-analyses; Journal of Animal Science and Biotechnology 2021, 12:3.
4. Luppi A.; Swine enteric colibacillosis: diagnosis, therapy and antimicrobial resistance Porcine Health Management 2017, 3:16.
5. Jacobson M.; On the Infectious Causes of Neonatal Piglet Diarrhoea—A Review. Vet. Sci. 2022, 9, 422.
6. Weiner M.; Shigatoksyczne enterokrwotoczne szczepy Escherichia coli – nowe czy dobrze znane zagrożenie? Życie Weterynaryjne, 2011, 86(7) 507-514.
7. Truszczyński M., Pejsak Z.; Zoonozy wywoływane przez bakterie i wirusy, których gospodarzem jest świnia; Życie Weterynaryjne, 2016, 91(2), 114-117.
8. Pejsak Z., Truszczyński M.; Biegunki prosiąt ssących i odsadzonych; Życie Weterynaryjne, 2005,  80(3), 151-154.
9. Pejsak Z., Pomorska Mól M.; Zdrowie świń prewencja i terapia. Polskie Wydawnictwo Rolnicze, 2021, 430-449.
10. Truszczyński M., Pejsak Z.; Kolibakterioza neonatalna i poodsadzeniowa prosiąt z uwzględnieniem innych chorób biegunkowych. Życie Weterynaryjne 2017, 92(3) 184-187.
11. Castro J., Barros M.M., Araújo D., Campos A.M., Oliveira R., Silva S., Almeida C.; Swine enteric colibacillosis: Current treatment avenues and future directions. Front. Vet. Sci. 2022, 9:981207.
12. Barros M.M.; Castro J.; Araújo D.; Campos A.M.; Oliveira R.; Silva, S.; Outor-Monteiro D.; Almeida C.; Swine Colibacillosis: Global Epidemiologic and Antimicrobial Scenario. Antibiotics 2023, 12, 682.
13. Ezzeroug Ezzraimi A.; Hannachi N.; Mariotti A.; Rolain J.-M.; Camoin-Jau L.; Platelets and Escherichia coli: A Complex Interaction. Biomedicines 2022, 10, 1636.
14. Saitz W.; Montero D.A.; Pardo M.; Araya D.; De la Fuente M.; Hermoso M.A.; Farfán M.J.; Ginard D.; Rosselló-Móra R.; Rasko

D.A.; et al. Characterization of Adherent-Invasive Escherichia coli (AIEC) Outer Membrane Proteins Provides Potential Molecular

Markers to Screen Putative AIEC Strains. Int. J. Mol. Sci. 2022, 23, 9005.