Stres oksydacyjny

Stres definiuje się jako niespecyficzną reakcję biologiczną organizmu na niekorzystne bodźce. Zwierzęta gospodarskie narażone są na wysoki poziom czynnika stresogennego jakim są intensywne upały.  Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO- World Meteorological Organization) przewiduje, że do roku 2026 średnia roczna globalna temperatura powietrza wzrośnie o 1,1-1,7°C. W związku z tym problem stresu termicznego w przemyśle drobiarskim stanowi coraz większe zagrożenie w skali globalnej i powoduje znaczące straty ekonomiczne.

Wysokie temperatury otoczenia, przekraczające 27-30°C, powodują wzrost temperatury ciała ptaków do ekstremalnych poziomów, powodując zaburzenia normalnej równowagi fizjologicznej i mechanizmu termoregulacyjnego, wywołując stres cieplny.

Do problemu w osiągnięciu równowagi między wytwarzaniem ciepła, a jego utratą przez ciało, przyczyniają się:

• czynniki środowiskowe (np. światło słoneczne, promieniowanie cieplne, temperatura powietrza, wilgotność);
• cechy zwierzęcia (np. gatunek, tempo metabolizmu i mechanizmy termoregulacji).

W trakcie upałów, przy nieprawidłowej wentylacji pomieszczeń następuje utrata dużej ilości wody oraz spadek stężenia składników mineralnych. Zaburzenia wodno-elektrolitowe obejmują zespoły odwodnieniowe, prowadzące do zaburzeń przemiany potasowej, wapniowej, fosforanowej, kwasicę oddechową, zasadowicę oddechową, kwasicę metaboliczną i zasadowicę metaboliczną.

Zbyt duża wilgotność powietrza w obiekcie utrudnia oddawanie ciepła przez organizm zwierząt, powoduje możliwość rozwoju obecnych w środowisku patogenów, takich jak bakterie i grzyby, niebezpiecznych dla zdrowia drobiu.

Ma to istotny wpływ na zachowanie, fizjologię,  dobrostan, śmiertelność i wydajność produkcyjną kur- obniżenie masy ciała i nieśności oraz pogorszenie jakości mięsa i jaj.

W celu zmniejszenia negatywnego wpływu stresu cieplnego na produktywność powinniśmy działać dwukierunkowo, poprzez zarządzenia obiektem oraz poprzez czynniki żywieniowe.

W niwelowaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej duże znaczenie mają preparaty zawierające roztwory soli mineralnych oraz wyciągi roślinne. Takie skojarzenie składników jest celowe i sensowne. Preparaty ziołowe zawierają biopierwiastki w naturalnych układach chemicznych i kompleksach. Cechuje je wysoka bioprzyswajalność. Dodatkowe fitoskładniki, np. flawonoidy, antocyjany, karotenoidy, chlorofile, cukry, alkohole cukrowe, aminokwasy, kwasy organiczne, witaminy uzupełniają aktywność elektrolitów i wspomagają procesy przywracające homeostazę, czyli równowagę wewnątrzustrojową. Witamina C, flawonoidy i garbniki, stabilizują strukturę błon komórkowych, hamują uwalnianie mediatorów stanu zapalnego. Odpowiednio dobrane wyciągi roślinne będące źródłem olejków eterycznych, fenolokwasów i innych substancji aktywnych przywracają prawidłową perystaltykę jelit, trawienie i wchłanianie w przewodzie pokarmowym oraz wzmagają apetyt. Fitogeniczne, wielokierunkowe wspieranie gospodarki wodno-elektrolitowej chroni ptaki przed odwodnieniem i jego różnorodnymi skutkami.

Bibliografia:

1. Abdel-Hack M. E., El-Saadony M. T., Saad A. M., Salem H. M., Ashry N. M., Abo Ghanima M.M., Shukry M., Swelum A. A., Taha A. E., El-Tahan A. M., AbuQamar S. F. ,El-Tarabily K. A.; Essential oils and their nanoemulsions as green alternatives to antibiotics in poultry nutrition: a comprehensive review; Poultry Science 2022 101:101584.
2. Abdel-Moneim A. M. E. I in.; Nutritional manipulation to combat heat stress in poultry – A comprehensive review; Journal of Thermal Biology, Volume 98, May 2021, 102915.
3. Abramowicz-Pindor P.; Preparing poultry for heatwaves; FEED & ADDITIVE MAGAZINE 06, 2022, 42-45.
4. Brugaletta G., Teyssier J-R., Rochell S.J., Dridi S.,Sirri F. A review of heat stress in chickens. Part I: Insights into physiology and gut health; Front. Physiol. 2022,13:934381.
5. Goel A.; Heat stress management in poultry; J Anim Physiol Anim Nutr. 2021;105:1136–1145.
6. Kikusato M., Xue G., Pastor A., Niewold T. A., Toyomizu M.; Effects of plant-derived isoquinoline alkaloids on growth performance and intestinal function of broiler chickens under heat stress; Poultry Science 2021 100:957–963.
7. Lara L. J., Rostagno M. H.; Impact of Heat Stress on Poultry Production; Animals 2013, 3, 356-369.
8. Różański H., Drymel W., Ciżyński P.; Znaczenie preparatów mineralno-ziołowych w utrzymaniu i przywracaniu równowagi w gospodarce wodno-elektrolitowej organizmu zwierząt; Polskie DROBIARSTWO 6/2013, 43-46.
9. Shehata A. M., Saadeldin I. M., Tukur H. A., Habashy W. S.; Modulation of Heat-Shock Proteins Mediates Chicken Cell Survival against Thermal Stress; Animals 2020, 10, 2407.