Stres oksydacyjny w bydle

Tlen jest niezbędnym pierwiastkiem dla człowiek, większości zwierząt i roślin. Bierze udział  w procesie oddychania  m.in. przy udziale oksydoreduktaz, które posiadają również zdolność przekształcania tlenu do reaktywnych rodników. Powstające w organizmie  wolne rodniki, to przede wszystkim reaktywne formy tlenu (RFT) i azotu (RFA), ale także wolnorodnikowe metabolity toksycznych związków chemicznych. Wolne rodniki są atomami lub grupami atomów z niesparowanymi elektronami dążącymi do uzupełnienia brakującego elektronu – stąd ich niezwykła reaktywność.

Produkcja wolnych rodników jest często formą odpowiedzi na atak patogenu i podstawową formą zwalczania infekcji oraz naprawy uszkodzonych tkanek. Ich wytwarzanie w pewnym zakresie jest normalną reakcją fizjologiczną, natomiast ich nadmiar ma destrukcyjny wpływ na organizm. W wyniku zaburzenia mechanizmów regulujących wytwarzanie wolnych rodników (choroby, zanieczyszczenie środowiska, stres)  dochodzi do ich nadmiernego  nagromadzenie się, co określane jest mianem stresu oksydacyjnego. Przyczyną opisanego zjawiska mogą być również czynniki żywieniowe, takie jak  niezbilansowane dawki pokarmowe,  głównie złej jakości tłuszcz paszowy, duże ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, pasze skażone środkami ochrony roślin lub mikotoksynami, metale ciężkie, niedobór naturalnych antyoksydantów (witamina E i C).

Wyniki badań sugerują, że stres oksydacyjny może być również konsekwencją procesu chorobowego. Nadprodukcja reaktywnych form tlenu i/lub deficyt naturalnych antyoksydantów ma związek z przebiegłem wielu jednostek chorobowych. Aktywacja układu odpornościowego powoduje  wytwarzanie reaktywnych form tlenu, co wpływa na większe zużycie naturalnych przeciwutleniaczy i prowadzi do ich niedoborów w tkankach.  Ponadto pobranie paszy w czasie infekcji zmniejsza się. Stosowanie zwiększonego poziomu niektórych związków biologicznie czynnych w mieszankach w okresie stresu immunologicznego, czy w okresie rekonwalescencji może mieć więc uzasadnienie.

Stres cieplny wpływa na ograniczenie pobrania paszy, spadek produkcyjności, problemy w rozrodzie. Ujemny wpływ upałów na wydajność produkcji mleka jest szczególnie wyraźny u najbardziej wydajnych krów, które z powodu wysokiej wydajności mleka charakteryzują się zwiększonym tempem przemian. Stres cieplny sprzyja również stresowi oksydacyjnemu, czyli gromadzeniu się w organizmie krowy wolnych rodników, czego następstwem jest obniżona odporność. Z kolei następstwem obniżonej odporności mogą być: zatrzymanie łożyska, stan zapalny błony śluzowej macicy i mastitis, a konsekwencją jest uwydatniająca się w mleku podwyższona liczba komórek somatycznych.

U zwierząt szczególnym stanem fizjologicznym sprzyjającym nadmiernej produkcji wolnych rodników jest ciąża, a następnie związany z nią okres okołoporodowy. W czasie ciąży w organizmie krowy zachodzi szereg zmian fizjologicznych i anatomicznych, takich jak intensywne różnicowanie nabłonka wydzielniczego czy wzrost gruczołu mlekowego, które sprzyjają generowaniu reaktywnych form tlenu i powodują wystąpienie stresu oksydacyjnego. Dochodzi również do obniżenia koncentracji witamin i innych przeciwutleniaczy. 

Zaburzenia metaboliczne w okresie okołoporodowym u krów mlecznych charakteryzują się nadmierną mobilizacją lipidów, stanem zapalnym i stresem oksydacyjnym połączonymi z obniżeniem odporności. Nieprawidłowości w metabolizmie komórkowym sprzyjają występowaniu różnych schorzeń krów mlecznych, m.in.: zatrzymywaniu łożyska po porodzie, obrzękowi wymienia, zapaleniu gruczołu mlekowego, opóźnieniu występowania pierwszej rui po porodzie i wczesnemu obumieraniu zarodków.

Stres cieplny wpływa na ograniczenie pobrania paszy, spadek produkcyjności, problemy w rozrodzie. Ujemny wpływ upałów na wydajność produkcji mleka jest szczególnie wyraźny u najbardziej wydajnych krów, które z powodu wysokiej wydajności mleka charakteryzują się zwiększonym tempem przemian. Stres cieplny sprzyja również stresowi oksydacyjnemu, czyli gromadzeniu się w organizmie krowy wolnych rodników, czego następstwem jest obniżona odporność. Z kolei następstwem obniżonej odporności mogą być: zatrzymanie łożyska, stan zapalny błony śluzowej macicy i mastitis, a konsekwencją jest uwydatniająca się w mleku podwyższona liczba komórek somatycznych.

U zwierząt szczególnym stanem fizjologicznym sprzyjającym nadmiernej produkcji wolnych rodników jest ciąża, a następnie związany z nią okres okołoporodowy. W czasie ciąży w organizmie krowy zachodzi szereg zmian fizjologicznych i anatomicznych, takich jak intensywne różnicowanie nabłonka wydzielniczego czy wzrost gruczołu mlekowego, które sprzyjają generowaniu reaktywnych form tlenu i powodują wystąpienie stresu oksydacyjnego. Dochodzi również do obniżenia koncentracji witamin i innych przeciwutleniaczy. 

Zaburzenia metaboliczne w okresie okołoporodowym u krów mlecznych charakteryzują się nadmierną mobilizacją lipidów, stanem zapalnym i stresem oksydacyjnym połączonymi z obniżeniem odporności. Nieprawidłowości w metabolizmie komórkowym sprzyjają występowaniu różnych schorzeń krów mlecznych, m.in.: zatrzymywaniu łożyska po porodzie, obrzękowi wymienia, zapaleniu gruczołu mlekowego, opóźnieniu występowania pierwszej rui po porodzie i wczesnemu obumieraniu zarodków.